با وجود تولید انبوه رنگهای شیمیایی و استفاده از آن در صنعت فرش، رنگهای سنتی همچنان جایگاه اصیل خود را حفظ کرده و در سالهای اخیر شاهد استقبال بیشتر فرشبافان از این رنگهای ماندگار هستیم.

به گزارش خبرنگار مهر در رودهن، رنگهای ایرانی مورد استفاده در صنعت فرش به ویژه فرشهای دستبافت حاصل تلاش و ذوق آمیزش رنگها است که از پدران و نیاکان پیش از ما در قرون گذشته به یادگار مانده است. نگهداری و توجه به هر آنچه از دورانهای دور به عنوان صنعت کهن ایران زمین برایمان به یادگار مانده است، در واقع حفظ یافته های دانش دیروز و ممانعت از رانده شدن آنها به حاشیه هاست و توجه به این مهم مایه افتخار نسل جوان امروزی است.

مسئول صنف رفوگران استان تهران در گفتگو با خبرنگار مهر در رودهن پیرامون رنگهای اصیل ایرانی اظهار داشت: رنگرزی بخش جدا ناشدنی هنر فرشبافی محسوب می شود و گذشتگان این هنر از طریق آزمون و خطاهایی بسیار و ترکیب بندی رنگهای اصلی مختلف با یکدیگر آن را برای نسل امروز به یادگار گذاشته اند.


"روناس" ماندگارترین رنگ قرمز جهان


حسن مزینانی رنگ "روناس" را ماندگارترین رنگ قرمز فرش در جهان دانست و گفت: روناس رنگ قرمز ملایمی است که از قرون گذشته از گیاهی به همین نام استخراج و در صنعت فرش، داروی گیاهی جهت تسریع بهبود شکستگی و رنگ مو مورد استفاده قرار می گرفت.

این کارشناس صنعت رفوگری ادامه داد: روناس در تاکستانها و پای درختان باغات انگور به شکل یک بوته یافت می شود که پس از جمع آوری پاییزی انگور و استقرار روناس در مسیر وزش بادهای این فصل، مغزی آن از پوسته جدا می شود تا پس از انجام عمل آسیاب مورد استفاده صنعت فرش قرار گیرد و خاستگاه این گیاه شهر یزد است اما در استان تهران و شهرستان ورامین نیز به دست می آید.

وی در تشریح دلایل ماندگاری این رنگ خاطرنشان کرد: روناس رنگیست که سالهای سال طراوت خود را حفظ می کند و نکته جالب آنکه دوغ طبیعی ماده نگهدارنده رنگ روناس است.


مزینانی در خصوص سایر رنگهای سنتی کاربردی در صنعت فرش افزود: علاوه بر گیاه روناس که حاصل فرایند آن رنگ قرمز ملایم است برای بدست آورد رنگ زرشکی از "قرمزدانه" استفاده می شود و این ماده از حشره ای شبیه به کفشدوزک بنام کرم "برملو" بدست می آید که زیستگاه این جاندار به کشور هندوستان نسبت داده شده است.


"اسپرک" پدید آورنده رنگ زرد فرشهای ایرانی


مسئول صنف رفوگران استان تهران با اشاره به چگونگی شکل گیری رنگ زرد عنوان کرد: رنگ زرد از گیاه "اسپرک" استخراج می شود که این گیاه را می توان در استان خراسان، ارتفاعات رشته کوه های البز و منطقه توچال تهران مشاهده و برداشت کرد.

این کارشناس بیان داشت: گیاه اسپرک از سه بخش ساقه، دانه و گل تشکیل شده اما قسمت گل، بخش اصلی رنگدهی را به عهده دارد که با انجام عمل جوشاندن نخ در خم رنگرزی، رنگ زرد حاصل می شود.

"نیل" از جمله رنگهای وارداتی در صنعت فرش ایران محسوب می شود که مزینانی بدان اشاره کرد و گفت: نیل به وجود آورنده رنگ آبی در صنعت فرش است اما گیاه اولیه آن در کشورمان وجود ندارد و خاستگاه گیاه مذکور کرانه های رودخانه راین آلمان است.

وی ادامه داد: نیل علاوه بر کشور آلمان نزدیک به 60 سال پیش در حواشی کارون نیز یافت می شد اما در حال حاضر اثری از این گیاه که ظاهری شبیه به نیشکر سورمه ای رنگ دارد در ایران نیست.

حسن مزینانی پیرامون رنگهای ترکیبی با نیل اظهار داشت: تمامی رنگهای سورمه ای فرشهای دستبافت نتیجه به کارگیری نیل است جالب است که بگوییم نیل و اسپرک به هنگام ترکیب پدید آورندگان رنگ سبز به شمار می آیند که افزایش نیل این سبز را به سوی "یشمی" و کاهش آن سبز چمنی را به دنبال دارد.



بازگشت تدریجی صنعت فرش به رنگهای سنتی


مسئول صنف رفوگران استان تهران "کاه و زیره" را رنگ مورد استفاده رفوگران دانست و افزود: در امر مرمت و بازسازی یک اثر قدیمی فرش نمی توان از رنگهای تازه سود برد چرا که قدمت فرش بر ارزش و بهای آن می افزاید به همین دلیل از "کاه و زیره" برای ایجاد رنگهای کهنه تر استفاده می شود.

این کارشناس با اشاره به سایر مواد طبیعی سازنده رنگ خاطرنشان کرد: علاوه بر رنگهای فوق، گیاهان دیگری نظیر برگ مو، پوست انار، مازو و کاه نیز رنگهای مختلف و مورد نیاز صنعت فرش را تامین می کنند که در صورت ترکیب رنگهای یاد شده با یکدیگر شاهد تنوع رنگی بی نظیر و زیبا خواهیم بود که البته استفاده از موادی مانند زاج سفید، زاج سبز و دوغ به عنوان نگهدارنده امری لازم و حیاتی است.

وی بابیان اینکه استانداردی واحد برای ترکیب رنگهای سنتی وجود ندارد و عنوان کرد: رنگهایی که بدان اشاره شد استانداردی واحد در کشور ندارد چرا که سلایق، نوع پشم حیوانات و تاثیر شرایط جوی بر گیاهان تولید کننده رنگ در ایران متفاوت است.

مزینانی در پایان از بازگشت تدریجی فرشبافان به رنگهای سنتی خبر داد و گفت: به جهت کیفیتهای مناسب رنگهای سنتی، فعالان در صنعت کهن فرشبافی در راستای بالا بردن ارزش این محصول به استفاده از رنگهای زیبا و ماندگار ایرانی روی آورده اند.

در حال حاضر که کشورهای دیگر نیز پا به عرصه رقابت با فرش ایرانی گذاشته اند لازم است با استفاده از رنگهای طبیعی و با کیفیت و طرحهای زیبا بیش از گذشته جایگاه صنعت فرش ایرانی را در جهان تثبیت کنیم.

به سونی کارت بیست امتیاز گوگلی دهید :